Peristiwa 13 Mei 1969: Belajar Daripada Luka Dan Getir Sejarah.

Oleh: Dr Riduan Mohamad Nor.

Sejarah bukanlah sekadar untuk tatapan dan dihafal garis masa perjalanan dengan peristiwa, tokoh-tokoh, asal muasal sesuatu peristiwa. Paling penting bagaimana untuk mengambil ibrah dan mengelakkan sesuatu yang buruk daripada berulang dan terus mengulangi kesilapan silam. Hari yang suram ini kini genap 51 tahun berlakunya Peristiwa 13 Mei pada tahun 1969 yang merupakan satu titik hitam dalam sejarah Negara Malaysia, simbol rapuhnya perpaduan kaum serta tipisnya tahap kesabaran jika provokasi isu kaum berterusan.

Tanggal 13 Mei 1969 telah berlakunya rusuhan kaum yang mengakibatkan kehilangan nyawa, kecederaan, hilang rasa percaya dan kemusnahan harta benda. Tragedi ini mempunyai kaitan secara langsung dengan keputusan pilihan raya umum 1969, lonjakan pengaruh parti cauvinis Cina serta hilang majoriti dua pertiga PERIKATAN di DUN Selangor.

Negara ini dipecah perintah oleh penjajah British dengan dasar pengelompokan etnik sehingga terpisah melalui identiti sosio budaya. Orang Cina menetap dikawasan lombong bijih dan pekan-pekan, orang India di ladang-ladang getah, manakala orang Melayu terpuruk di kampong. Mobiliti sosial juga berbeda, kaum Cina melangkah jauh kedepan manakala kaun Melayu sebagai tuan rumah dibiarkan miskin dan kurang pendidikan. Penjajahan Jepun juga semakin melebarkan jurang sosio budaya, intergrasi antara kaum hancur apabila Jepun membantai etnik Cina dan mengupah kempetai dan Tekikan daripada bangsa Melayu. Pemerintahan Bintang Tiga pasca penjajahan Jepun telah mengesahkan bahawa hubungan antara kaum di Tanah Melayu sangat rapuh dan nipis.

Peristiwa 13 Mei adalah mercu tanda kegagalan hubungan komunal negara ini. Banyak faktor mengapa terjadinya 13 Mei 1969, antara faktor yang memicu tragedi ini ialah berikutan pengumuman keputusan Pilihan Raya Umum(PRU) pada 10 Mei 1969. Parti-parti pembangkang bernuansa perjuangan kaum Cina telah menang besar di kawasan-kawasan Kuala Lumpur . Saat itu kerusi -kerusi kontitusi di Kuala Lumpur berada dalam DUN Selangor. Penyokong-penyokong pembangkang sangat teruja bahkan lupa diri seketika akibat kemenangan dalam Pilihanraya .

Parti pembangkang bertunjang kaum Cina telah meminta kebenaran pihak polis untuk mengadakan perarakan bagi meraikan kemenangan parti tersebut di Selangor yang menyaksikan kedudukan getir parti pemerintah di Selangor. Laungan provokatif menggema di langit Kuala Lumpur, bandar yang dimajukan oleh Sultan Puasa, Haji Abdullah Hukum serta peranan Yap Ah Loy. Perarakan kemenangan " victory parade" Pilihanraya tersebut telah menyebabkan kesesakan jalan raya di sekitar Kuala Lumpur. Ada yang sinis, terbakar perasaan, tersulut api dendam dan kemarahan mula menjalar serta membakar perasaan.

Dalam catatan beberapa sumber sejarah, perarakan yang majoriti oleh etnik bukan Melayu itu telah bergerak sehingga ke Jalan Campbell, juga Jalan Hale dan menuju ke Kampung Baru yang merupakan titik tumpuan orang Melayu di Lembah klang, kawasan Melayu yang dibangunkan pada tahun-tahun 1890an ini juga terletaknya rumah Menteri Besar Selangor ketika itu, Dato' Harun Idris. Beliau pemimpin karismatik dan juga mempunyai pengikut yang ramai.

Perarakan kemenangan sebagai pencetus provokasi besar yang membakar kemarahan kaum Melayu, sebahagian etnik Cina yang berarak dengan mengikat penyapu kepada kenderaan mereka sebagai lambang kemenangan mereka menyapu bersih kerusi di Kuala Lumpur. Jeritan, makian, sumpah seranah adalah ramuan mujarab bagi dua pihak yang semakin menipis kesabaran.

Orang Melayu berkumpul di rumah Menteri Besar Selangor di Jalan Raja Muda Abdul Aziz di Kampung Baru, Kuala Lumpur. Dato' Harun Idris selaku Menteri Besar Selangor ketika itu cuba mententeramkan keadaan agar tidak berlaku sesuatu yang buruk. Mereka yang berkumpul telah membawa senjata pedang dan parang panjang.Khabar angin menjalar dengan pantas dan semakin memburukkan keadaan.

Ketika berkumpul dalam keadaan bersemangat itu, bergentayangan cerita-cerita tentang kebiadapan segelintir orang Cina tersebar dan memulakan babak-babak rusuhan. Tragedi tercetus dengan Kuala Lumpur mula menjulang asap dan api kemarahan, pembunuhan dan keadaan yang panik mewabak dengan pantas. Kuala Lumpur tidak terkawal, maka perintah berkurung diadakan oleh kerajaan juga Majlis Keselamatan Negara telah ditubuhkan dibawah Tun Abdul Razak sebagai Pengarahnya.

Tragedi 13 Mei yang mengorbankan nyawa memberikan banyak pengajaran kepada negara kita, namun semakin lama jarak masa maka ianya semakin dilupakan terutamanya oleh generasi muda dan pemimpin yang bertunjangkan etnosentrisme. Lebih setengah abad lalu, negara ini pernah bersimbah darah, Kuala Lumpur pernah terbakar dengan noda politik komunal yang parah. Keharmonian dan keseimbangan politik dirubah semula dengan penubuhan Barisan Nasional yang menyaksikan penyertaan PAS dan banyak parti komponen yang lain.

Dasar Ekonomi Baru digubal untuk merapatkan jurang ekonomi Melayu dan bukan Melayu. Langkah-langkah pencegahan diatur untuk mengekang suara perkauman kerana negara berbilang kaum ini sangat rapuh kesepakatan kaum. Jauhi pemimpin chauvinis dan yang tidak menghormati kontrak sosial negara ini. 13 Mei akan berulang kembali jika kita tidak bercermin dengan sejarah lalu.

(Penulis ialah AJK PAS Pusat, Pengerusi LESTARI)